W ostatnich latach w gabinecie ginekologicznym tę diagnozę słyszy coraz więcej Polek.

Zespół jajników policystycznych dotyka coraz więcej kobiet, szacuje się że nawet 10% w wieku rozrodczym [1].  Jest to choroba nieuleczalna, można ją jednak skutecznie kontrolować za pomocą właściwie dobranych leków i odpowiedniej diety.

Czym właściwie jest PCOS?

Zespół jajników policystycznych to zespół objawów, których występowanie wynika z zaburzeń hormonalnych. Choroba pojawia się najczęściej pomiędzy 25 a 45 rokiem życia. Zaburzenia te mają podłoże idiopatyczne, sądzi się jednak, że znaczącą rolę pełnią czynniki genetyczne. Pierwszym objawem, zauważanym u większości kobiet są zaburzenia miesiączkowania lub całkowite jego zatrzymanie. Miesiączki (o ile występują) są bolesne, a krwawienie obfite. Największym problemem cierpiących na PCOS są jednak problemy z płodnością, które wynikają z braku lub bardzo rzadkich owulacji. Często występują również zaburzenia nastoju (od nerwowości po nadmierną wrażliwość), senność i brak energii, ból w okolicy podbrzusza a także przewlekłe wzdęcia. Część chorych obserwuje u siebie problemy skórne takie jak trądzik czy łojotok, a także pojawienie się ciemnych plam na skórze (rogowacenie ciemne). Ze względu na zaburzenia hormonalne może pojawić się zarost typu męskiego na twarzy, łysienie typu męskiego, lub zwiększone wypadanie włosów typu kobiecego. W prawie ½ przypadków pojawiają się kłopoty z utrzymaniem prawidłowej masy ciała, prawie 50% kobiet zmagających się z PCOS ma nadwagę lub otyłość. U znacznej części diagnozuje się współistniejącą cukrzycę typu II, insulinooporność lub/i zaburzenia gospodarki lipidowej [1,2,3].

Diagnoza

W celu zdiagnozowania lub wykluczenia PCOS należy przede wszystkim wykonać USG dróg rodnych. Podczas badania ukazuje się charakterystyczny obraz, w którym widać powiększone jajniki, często pokryte wieloma pęcherzykami. Innym badaniem, które należy wykonać, to badania krwi pod kątem stężenia hormonów, zaś najważniejsze z nich to hormony przysadkowe (LH i FSH) [3,4].

Chorobę można leczyć. Jest to jednostka przewlekła i nie jest możliwe jej wyeliminowanie, lecz terapia farmakologiczna umożliwia uzyskanie bardzo dobrych efektów oraz pozwala na tyle wyrównać stan pacjenta, aby jej obecność była wręcz niezauważalna. Niezbędne jest przyjmowanie przez pacjentki leków antyandrogenowych lub /i dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych, które mają za zadanie wyrównanie cyklu miesiączkowego oraz złagodzenie innych objawów, także tych wizualnych. Kobiety, które planują zajście w ciążę, powinny poinformować o tym swojego lekarza, który odpowiednio dobierze sposób leczenia, który poprawi ich płodność i zwiększy szanse na zapłodnienie  oraz prawidłowy przebieg ciąży [1,2].

Dieta a PCOS

Warto zaznaczyć, że kobiety cierpiące na PCOS i mające nieprawidłową masę ciała (nadwaga, otyłość) są w większym stopniu narażone na poważne zaburzenia kardiologiczne. Dodatkowo zespół jajników policystycznych jest czynnikiem ryzyka wystąpienia nowotworu trzonu macicy i jajników. Dlatego tak ważne jest, aby pacjentki, poza leczeniem farmakologicznym dbały również o jakość swojego stylu życia i dążenie do prawidłowej masy ciała. Niezwykle ważna jest aktywność fizyczna (zrzucenie zbędnych kilogramów pomaga w uregulowaniu cyklu miesiączkowego) oraz zdrowa dieta [1]. Nie powinna być restrykcyjna, ale zaleca się przestrzeganie zasad zdrowego i zbilansowanego żywienia. Warto zadbać, aby dieta była bogata w antyoksydanty, których bogatym źródłem są warzywa i owoce. Dobrze jest również zwrócić uwagę na kondycję serca i naczyń krwionośnych. By zapobiegać chorobom serca, należy spożywać produkty bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, takie jak ryby, orzechy, pestki nasiona i oleje roślinne. Bogatym ich źródłem jest również awokado. Poleca się również spożywać produkty dostarczające dużej dawki witaminy C, która poprawia stan naczyń krwionośnych. Produktami o jej wysokiej zawartości są czarne porzeczki, jarmuż, papryka, pomidor, truskawki i natka pietruszki oraz cytrusy. Zalecana jest rezygnacja ze spożycia produktów o dużej zawartości kwasów tłuszczowych nasyconych tj. tłuste mięsa, pełnotłusty nabiał, żywność wysokoprzetworzona np. chipsy, paluszki, żywność typu fast food. W złagodzeniu objawów może pomóc ograniczenie spożycia węglowodanów prostych, których głównym źródłem są słodycze, słodziki, jasne pieczywo i produkty zbożowe niepełnoziarniste. Ze względu na często współistniejące zaburzenia tj. cukrzyca czy insulinooporność warto postawić na węglowodany złożone, zawarte w warzywach, pełnoziarnistym pieczywie i produktach zbożowych [5]. Dieta propłodnościowa, jest czymś bardzo ważnym, nie należy tego zaniedbywać

Jeżeli podejrzewasz u siebie PCOS warto zapoznać się z poniższą grafiką i odpowiedzieć sobie na pytanie, czy obserwuję u siebie te objawy?

źrodło: https://bit.ly/2W18MCV 

W Poradni Zmiana Na Zdrowie wspieramy Kobiety, które zmagają się z PCOS i skutecznie pomagamy im  zwiększyć poziom płodności, eliminować objawy i przede wszystkim poczuć się lepiej. Jeżeli potrzebujesz porady – zapraszamy do kontaktu!

Bibliografia:

1. Bręborowicz G.H.: Położnictwo i ginekologia, tom 2. ,Wydawnictwo Lekarskie PZWL, ss. 705. ​ISBN 83-200-3082-X
2. Gabor T. Kovacs, Robert Norman: Polycystic Ovary Syndrome, Cambridge University Press, 2007-02-22, s. 4. ISBN 978-1-139-46203-7
3. Goldenberg N, Glueck C.: Medical therapy in women with polycystic ovarian syndrome before and during pregnancy and lactation. „Minerva ginecologica”. 1 (60), s. 63–75, 2008.
4. Daniilidis A., Dinas K.: Long-Term Consequences of Polycystic Ovary Syndrome, Green-top guideline, Hippokratia. 2009 Apr-Jun; 13(2): 90–92
5. Kłósek P., Grosicki S., Cyłaniuk B.: Dietoterapia w zespole policystycznych jajników- zalecenia praktyczne, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2017;8(4):148-154